Podczas podróży z południa Polski do Trójmiasta lub nad polskie morze, mija się często niedoceniane, a bardzo urodziwe miasto. Elbląg, bo o nim mowa, nie dość, że ma kilka pięknych miejsc, które warto zobaczyć, to jeszcze pochwalić się może bardzo ciekawą historią. Oto jakie Elbląg atrakcje skrywa i dlaczego warto zatrzymać się tutaj chociaż na kilka godzin.
Pozostający w cieniu Gdańska i popularnych nadmorskich miejscowości, Elbląg oferuje sporo interesujących atrakcji, zarówno pod względem kulturowo-historycznym, jak i przyrodniczym.
Po krótce o historia Elbląga
Fascynująca historia Elbląga sięga średniowiecza a samo miasto jest jednym z najstarszych miast w Polsce bowiem założone zostało już w 1237 roku. Prawa miejskie uzyskało już w 1246 roku.
Istnienie dzisiejszego Elbląga to zasługa i upór Krzyżaków. To oni bowiem założyli w 1237 roku pierwszą osadę (kilka kilometrów na północ od dzisiejszego miasta), którą zniszczyli poganie, by następnie po 1240 roku odbudować ją w miejscu gdzie dziś znajduje się Elbląg. Pod ich władzą ówczesny Elbling był jednym z wiodących miast Warmińskiej Prowincji Zakonu Krzyżackiego. Rozwijał się wtenczas dynamicznie jako istotny ośrodek handlowy i portowy nad rzeką Elbląg (łączący przede wszystkim Polskę, ale i Czechy z Morzem Bałtyckim).
Kolejne wieki przyniosły miastu dalszy rozwój jako ważny ośrodek rzemiosła, handlu i żeglugi. Elbląg wstąpił również do Hanzy (obok takich miast jak Gdańsk, Ryga czy Sztokholm) – związku miast handlowych Europy z czasów średniowiecza, który odegrał kluczową rolę w rozwoju tej części Europy.
W XVI wieku Elbląg zyskał miano “Królewskiego Miasta Elbląga” i rozwijał się jako jeden z największych ośrodków handlowych i przemysłowych na terenie Polski. W tym czasie miasto było także ważnym centrum kulturalnym i naukowym. Pierwsza drukarnia w Elblągu otwarta została w 1577 roku – przyczyniło się to do rozwoju literatury i edukacji.
Niestety, w XVII wieku Elbląg stał się areną licznych konfliktów i zniszczeń. Miasto zostało zdobyte przez Szwedów w 1655 r., w trakcie Potopu szwedzkiego, i przez wiele lat znajdowało się pod ich okupacją. W wyniku działań wojennych i epidemii, Elbląg poniósł ogromne straty demograficzne i materialne.
W XIX wieku Elbląg stał się częścią Królestwa Pruskiego i rozpoczął intensywny rozwój jako ośrodek przemysłowy. Powstały nowe fabryki, m.in. przemysłu maszynowego, stoczniowego i spożywczego. Miasto rozwijało się również jako ważny węzeł komunikacyjny dzięki budowie linii kolejowych.
Pod koniec II wojny światowej Elbląg został prawie całkowicie zniszczony. Po wojnie miasto zostało odbudowane, a wiele zabytków zostało zrekonstruowanych. Niemniej jednak, w wyniku zmian granic Polski, Elbląg stracił swoje wcześniejsze znaczenie jako port morski.
Elbląg atrakcje: Stare Miasto
Głównym punktem zwiedzania Elbląga z całą pewnością powinno być Stare Miasto. Nie należy ono co prawda do największych, ale uroku zdecydowanie nie można mu odmówić. Zważywszy na bolesną historię – 90% zabytkowych zabudowań zostało zniszczonych w wyniku II wojny światowej, należy docenić jak wiele trudu włożono w to, aby elbląska “starówka” odzyskała swoją dawną świetność. Projekt odbudowy Starego Miasta metodą retrowersji powstał stosunkowo niedawno, bo w 1983 r. Prace natomiast ruszyły w 1985 r. i trwają do dziś. Nowe kamienice powstają na starych fundamentach lub dawnych rzutach, a ich fasady wpisują się w styl architektoniczny dominujący tu w przeszłości. Całość wygląda bardzo spójnie i ciekawie.
Jakie atrakcje Elbląga znajdziecie na Starym Mieście? Oto najważniejsze z nich.
Brama Targowa
Zbudowana w XIV wieku jako jedna z dziewięciu bram znajdujących się w nieistniejących już obwarowaniach miasta, budowla jest jednym z najcenniejszych i najbardziej rozpoznawalnych obiektów w Elblągu. Wysoką na 26 metrów Bramę Targową można podziwiać z zewnątrz, a w sezonie letnim (od maja do września) również wejść do środka. Zdecydowanie warto to zrobić, gdyż w jej górnej części powstał taras widokowy, z którego rozpościera się piękna panorama Starego Miasta. Dla wszystkich odwiedzających Elbląg atrakcja ta powinna być wysoko na liście “must see”, zwłaszcza, że jest całkowicie bezpłatna.
Ulica Stary Rynek
Wyżej wspomniana Brama Targowa to północny kraniec jednej z najstarszych ulic w Elblągu. Wytyczona z chwilą założenia miasta, czyli już w 1237 roku, ulica Stary Rynek od początku swego istnienia była główną arterią komunikacyjno-handlową. Przed II wojną światową mieściły się tu m.in. takie obiekty jak: domy towarowe, poczta, siedziba Bractwa św. Jerzego oraz słynna fontanna z Neptunem. W tamtych czasach podobno elbląski rynek, choć mniejszy, miał być uznawany za piękniejszy od tego w Gdańsku.
Wszystko jednak legło w gruzach w lutym 1945 r. Obudowa, dziś najbardziej reprezentacyjnej ulicy w Elblągu, rozpoczęła się dopiero w latach 90-tych. Obecnie jest to bardzo przyjemny deptak z nową zabudową, która zachowała swój układ urbanistyczny. Przy ulicy Stary Rynek zlokalizowanych jest sporo restauracji, kawiarni i pubów.
Elbląskie Piekarczyki
We Wrocławiu mają krasnale, a w Elblągu… Piekarczyki. W 2006 roku u stóp Bramy Targowej stanął pomnik uśmiechniętego chłopca opartego o łopatę. W ten sposób upamiętniono bohaterską postawę lokalnego czeladnika piekarskiego, który w 1521 roku uratował miasto przed atakiem Krzyżaków. Według legendy, gdy rycerze zakonni wdzierali się do Elbląga, młodzieniec swą łopatą piekarską miał przeciąć grube sznury podtrzymujące kratę Bramy Targowej i w ten sposób udaremnić napad Krzyżaków.
W 2022 roku do Piekarczyka z łopatą dołączyło kilka mniejszych, 50 cm figurek rozsianych po Starym Mieście. Figurki posiadają różnego typu atrybuty: kotwicę, wędkę, książkę, pióro i wagę. Spacer śladem Piekarczyków może być ciekawym pomysłem na spacer po mieście. Miejmy nadzieję, że z czasem figurek będzie przybywać i Piekarczyki będą znane wszystkim turystom. Będzie to nie tylko symbol, ale i ważna atrakcja Elbląga.
Katedra św. Mikołaja
Zastanawiając się, jakie jeszcze Elbląg atrakcje oferuje, na myśl od razu przychodzi dominująca w panoramie miasta, widoczna już z oddali Katedra św. Mikołaja. Kościół, którego historia sięga XIII w., na przestrzeni wieków był wielokrotnie przebudowywany, m.in. po wielkim pożarze spowodowanym uderzeniem pioruna w 1777 r. oraz po zniszczeniach spowodowanych pod koniec II wojny światowej. Obecny kształt budowla zyskała w latach 1948-65.
Katedra św. Mikołaja – patrona kupców i żeglarzy, należy do najwyższych obiektów sakralnych w Polsce (jest to najwyższy kościół po prawej stronie Wisły). Wysokość wieży świątyni wynosi aż 97 metrów. Niewątpliwym magnesem na turystów w tym miejscu jest taras widokowy zlokalizowany na poziomie 67 m. Jest to najwyższy punkt widokowy w mieście i jedna z topowych atrakcji Elbląga. Taras, z którego rozciąga się panoramę miasta i Zalewu Wiślanego, udostępniany jest zwiedzającym od początku maja do połowy października. Wieża otwarta jest codziennie, z wyjątkiem poniedziałków (od wtorku do piątku w godz. 10-17, w sobotę w godz. 10-14, a w niedzielę od 14 do 17). Wejście na taras widokowy jest płatne. Bilet normalny kosztuje 10 zł, a ulgowy 5 zł. Ponadto, by na nim stanąć trzeba pokonać 365 schodów.
Ścieżka Kościelna
Jakie atrakcje Elbląga warto zobaczyć? Na mapie zwiedzania najniżej położonego miasta w Polsce z pewnością powinna się znaleźć Ścieżka Kościelna. Ten wyjątkowo urokliwy zaułek stanowi wąskie przejście między kamienicami, łączące ulice Wigilijną i Mostową. Pierwotnie ciągnąca się przez większość miasta uliczka łączyła ze sobą trzy najważniejsze obiekty sakralne: kościół św. Ducha, katedrę św. Mikołaja oraz kościół mariacki NMP. Była to najszybsza i najkrótsza droga między nimi, od czego wzięła swoją nazwę. Do dziś ocalał tylko niewielki fragment ścieżki, będący jednym z nielicznych, oryginalnych elementów średniowiecznej zabudowy, które zachowały się na elbląskim Starym Mieście.
Ścieżka Kościelna ze swymi gotyckimi łękami, średniowieczną architekturą i katedrą św. Mikołaja w tle stanowi bardzo wdzięczne miejsce do zrobienia pamiątkowych zdjęć z Elbląga. Zaułek można podziwiać jedynie za dnia.
Bulwar Zygmunta Augusta
Jedno z najprzyjemniejszych miejsc na spacer w Elblągu. Gdy już zmęczy Was odkrywanie perełek Starego Miasta, po odrobinę wytchnienia skierujcie swe kroki w stronę Bulwaru Zygmunta Augusta. Miejsce, wokół którego koncentrowało się życie portowe nosiło niegdyś nazwę Pomostu Rybackiego. Rozciągający się wzdłuż rzeki Elbląg bulwar oferuje z jednej strony widok na “starówkę”, z drugiej na Wyspę Spichrzów. Znajdziecie tu sporo ławeczek, na których można odpocząć i oglądać przepływające po rzece statki. A gdyby zamarzyłby się Wam rejs… Przy Bulwarze Zygmunta Augusta znajdziecie przystań “Białej Floty” obsługującej ruch turystyczny statkami.
Napis “Elbląg”
Jedni uwielbiają tego typu napisy i często ich wręcz poszukują zwiedzając miasta, inni uważają je za synonim kiczu. Nikt chyba jednak nie przejdzie obojętnie obok takiej “instalacji”. Na taki sposób promocji miasta zdecydowały się również władze Elbląga. Tym samym przy placu katedralnym, pomiędzy bulwarem a Katedrą św. Mikołaja, od niedawna stoi pokaźny napis “Elbląg” wraz z sercem, który można odczytywać jako “I love Elbląg”. Napis cieszy się dużym zainteresowaniem, a turyści chętnie robią sobie z nim zdjęcia. Dodatkowo, jest on podświetlany wieczorem i nocą, dzięki czemu stanowi mocny akcent Starego Miasta.
Elbląskie Kamieniczki
Hasło “Elbląg atrakcje” od razu na myśl przywodzi tutejsze kamieniczki. Stojąc na elbląskim Starym Mieście na pierwszy rzut oka może się wydawać, że przenieśliśmy do mini wersji Gdańska. Niestety, choć zabudowa wygląda na wiekową, tak naprawdę większość budynków ma nie więcej niż 40 lat. Została ona jednak bardzo ciekawie odtworzona, zachowując oryginalny układ ulic i kształt kamienic. Same budynki nie stanowią jednak wiernych kopii kamieniczek sprzed wojny. Mimo wszystko większość z nich prezentuje się bardzo dobrze, a ich nietuzinkowe fasady przyciągają wzrok.
Spacerując po elbląskim Starym Mieście warto odszukać kilka oryginalnych kamienic, którym udało się przetrwać do dziś. Znajdziecie je m.in przy: ul. Garbary 12, ul. Świętego Ducha 3 i 13 oraz ul. Wigilijnej 3.
Centrum Sztuki Galeria EL
Z zewnątrz średniowieczne mury, a w środku? Galeria sztuki! Wnętrza dawnego kościoła pw. Najświętszej Marii Panny, będącego pozostałością klasztoru dominikanów, goszczą obecnie wystawy sztuki współczesnej. Jeżeli zastanawialiście się, jakie Elbląg atrakcje może zaproponować turystom, to to jest jedna z najbardziej wyjątkowych. Nawet jeśli nowoczesna sztuka nie znajduje się w kręgu Waszych zainteresowań, to dla wspaniałych, gotyckich wnętrz Galerii El warto tu zajrzeć. To, w jaki sposób wykorzystano tę przestrzeń naprawdę robi wrażenie. Bilet wstępu kosztuje jedyne 10 zł.
Mosty zwodzone w Elblągu
Położone dość blisko siebie, dwa mosty zwodzone (Dolny, zwany także Wysokim oraz Górny, zwany również Niskim) łączą Bulwar Zygmunta Augusta z Wyspą Spichrzów. Oba powstały stosunkowo niedawno, zastępując dawne kładki spacerowe. Wizualnie przypominają stare, zniszczone podczas wojny mosty, natomiast korzystają z nowoczesnej automatyki. Bardzo ładnie wpisały się w obecną zabudowę, usprawniając transport wodny i jednocześnie czyniąc z Elbląga jedyne miasto w Polsce, które może się poszczycić dwoma, sąsiadującymi ze sobą mostami zwodzonymi.
Polecamy przeprawić się na drugą stronę rzeki Elbląg, na Wyspę Spichrzów, Mostem Niskim, by móc podziwiać panoramę miasta z nowej perspektywy. Powrót zaś możecie zaplanować Mostem Wysokim, na którym czeka na Was Pub Specjal. Mieści się on w budynku Starej Giełdy i oferuje przyjemny widok na kanał elbląski i Stare Miasto. Możecie tu coś przekąsić lub po prostu napić się złocistego trunku w miłych okolicznościach.
Elbląg atrakcje: poza Starym Miastem
Macie więcej czasu na zwiedzanie? Dobrze się składa. Wprawdzie, tak jak wspomniałam wcześniej, Elbląg atrakcje skupia głównie w obrębie Starego Miasta, jednak znajdziecie co najmniej kilka powodów, aby w tych okolicach zostać nieco dłużej.
Po pierwsze: Kanał Elbląski. Stanowi on nie tylko wyjątkową atrakcję Elbląga, ale całego województwa warmińsko-mazurskiego. Uznana za jeden z siedmiu cudów Polski, żeglowna droga wodna łączy tereny Pojezierza Iławskiego i Ostródzkiego z Zalewem Wiślanym. Jest to unikatowy na skalę światową zabytek hydrotechniki, którego cechą wyróżniającą jest system pochylni. Dzięki nim wycieczka statkiem odbywa się nie tylko po wodzie, ale także… drogą lądową (po szynach).
Drugi powód to piękna przyroda wokół. Zaczynając od Bażantarni – malowniczego parku leśnego, ze wzgórzami, strumykami i tajemniczymi jarami niemal jak w górach, po rozległe tereny Wysoczyzny Elbląskiej. Powstał tu Park Krajobrazowy – ciekawy ze względu na walory przyrodnicze, jak i historyczno- kulturowe.
Po trzecie – lokalizacja. Wiecie, że Elbląg od Mierzei Wiślanej dzieli niecałe 40 km, a do Gdańska dojedziecie w około 40 minut? Czemu zatem nie połączyć zwiedzania tego miasta z odpoczynkiem nad morzem (np. w Piaskach) albo wizytą w stolicy województwa pomorskiego? Może to być pomysł na bardzo ciekawą wycieczkę.
Elbląg atrakcje: polecane restauracje
W Elblągu spędziliśmy sporo czasu. Z chęcią podzielimy się zatem z Wami sprawdzonymi adresami, które mogą się przydać, gdy dopadnie Was głód. Gdzie zjeść z Elblągu? Oto nasze propozycje:
- Studnia Smaków (ul. Studzienna 31A) – jedna z najlepszych restauracji w mieście, zjecie tu zarówno dania kuchni polskiej, jak i wariacje na temat kuchni śródziemnomorskiej – wybór jest duży, prawie każdy znajdzie coś dla siebie, a jakość na wysokim poziomie;
- Vegan Spot (ul. Stary Rynek 50A) – niedrogie, wegańskie dania, które mogą przypaść do gustu także mięsożercom. Próbowaliśmy większości dań z menu i szczególnie polecamy: Buddha bowle, chilli sin carne, tortille, a na deser tartę czekoladową;
- Specjal Pub (ul. Wybrzeże Gdańskie) – tu nie możemy wypowiedzieć się o jedzeniu, ale jest to przyjemne miejsce, żeby posiedzieć z zimnym napojem z ładnym widokiem;
- Tokyo Sushi (ul. Giermków 19/lokal 2U) – restauracja oddalona nieco od Starego Miasta, serwuje dania kuchni japońskiej – głównie sushi (bardzo dobre), ale także np. pyszne pierożki gyoza czy ramen.
Miasto wygląda przepięknie, a tekst zachęca do odwiedzenia.